องค์การอวกาศยุโรป (European Space Agency : ESA) ได้เปิดเผยเอกสารยุทธศาสตร์ ESA 2040 ซึ่งเป็นแผนแม่บทระยะยาวสำหรับพัฒนาอวกาศของยุโรปในช่วง 15 - 20 ปีข้างหน้า โดยมีวิสัยทัศน์ชัดเจนในการทำให้ยุโรปก้าวสู่การเป็นศูนย์กลางเทคโนโลยีและนวัตกรรมด้านอวกาศระดับโลก และสร้างผลประโยชน์ให้กับประชาชนยุโรปทั้งด้านความมั่นคง เศรษฐกิจ และคุณภาพชีวิต โดยกำหนดกรอบปฏิบัติผ่าน 5 เป้าหมายสำคัญ (Five Strategic Goals) ดังนี้
1. ปกป้องโลกและสภาพภูมิอากาศ (Protect Our Planet and Climate)
ESA ให้ความสำคัญสูงสุดกับการปกป้องโลกจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศและภัยคุกคามจากอวกาศ ผ่านดาวเทียมสังเกตการณ์โลก เช่น โครงการ Copernicus ที่เก็บข้อมูลมากกว่า 20 เทราไบต์ต่อวัน เพื่อเฝ้าระวังการเปลี่ยนแปลงของภูมิอากาศ ช่วยคาดการณ์และลดความรุนแรงของภัยพิบัติ นอกจากนี้ ESA ยังพัฒนาระบบ Digital Twin Earth ซึ่งเป็นโลกจำลองเสมือนจริง เพื่อทำนายและจัดการปัญหาเชิงสิ่งแวดล้อมได้อย่างแม่นยำ
อีกด้านหนึ่ง ESA ให้คำมั่นว่าจะหยุดเพิ่มขยะอวกาศภายในปี 2030 พร้อมพัฒนามาตรการเก็บกวาดและจัดการขยะอวกาศเพื่อความปลอดภัยของภารกิจในอนาคต รวมถึงพัฒนาเทคโนโลยีเบี่ยงเบนเส้นทางดาวเคราะห์น้อยเพื่อปกป้องโลกจากการชนในอนาคต
2. สำรวจและค้นพบ (Explore and Discover)
ยุทธศาสตร์นี้มุ่งต่อยอดความรู้และความสามารถของมนุษย์ในการสำรวจอวกาศลึก ESA เตรียม ภารกิจ Juice เพื่อศึกษาดวงจันทร์น้ำแข็งของดาวพฤหัสฯ และ Euclid เพื่อไขปริศนาสสารและพลังงานมืด ขณะเดียวกันจะมีภารกิจ Argonaut ในการนำสัมภาระและอุปกรณ์หนักขึ้นสู่ดวงจันทร์ภายในปี 2031 รวมถึงสนับสนุนการพัฒนาฐานปฏิบัติการบนดวงจันทร์และการใช้ทรัพยากรในสถานที่จริง (In-situ Resource Utilisation)
ESA ยังเตรียมวางรากฐานสำหรับการสำรวจดาวอังคารและค้นหาสัญญาณชีวิตนอกโลก เพื่อหาคำตอบต่อคำถามใหญ่ของจักรวาลเกี่ยวกับต้นกำเนิดของสิ่งมีชีวิต
3. เสริมความเป็นอัตโนมัติและความยืดหยุ่นของยุโรป (Strengthen European Autonomy and Resilience)
เพื่อให้ยุโรปมี อธิปไตยทางอวกาศอย่างแท้จริง ESA วางแผนพัฒนาระบบสื่อสาร นำทาง และสำรวจโลกที่ขับเคลื่อนด้วยเทคโนโลยีควอนตัม เพิ่มความแม่นยำ ความปลอดภัย และลดการพึ่งพาประเทศนอกยุโรป นอกจากนี้ยังเสริมขีดความสามารถในการเตือนภัยพิบัติและรับมือวิกฤติด้านความมั่นคง เช่น น้ำท่วม ไฟป่า และภัยอุตสาหกรรมด้านการเข้าถึงอวกาศ ESA พัฒนาจรวด Ariane 6 สำหรับการขนส่งน้ำหนักมากและ Vega-C สำหรับภารกิจน้ำหนักเบา เพื่อรับประกันว่าทุกภารกิจสามารถดำเนินการได้อย่างอิสระโดยไม่ต้องพึ่งพาผู้ให้บริการจากต่างชาติ
4. ขับเคลื่อนการเติบโตและการแข่งขัน (Boost European Growth and Competitiveness)
ESA ตั้งเป้าผลักดันยุโรปให้เป็น ศูนย์กลางเศรษฐกิจอวกาศเชิงพาณิชย์ ภายในปี 2040 ด้วยการดึงดูดการลงทุนภาคเอกชน กระตุ้นการวิจัยและพัฒนาเทคโนโลยีใหม่ เช่น AI, Quantum Computing, Automation System และวัสดุอวกาศน้ำหนักเบา คาดว่าจะสร้างงานกว่า 250,000 job/years และสร้างห่วงโซ่อุปทานที่มั่นคง พร้อมเพิ่มศักยภาพการแข่งขันในตลาดโลก
ความร่วมมือกับมหาวิทยาลัยและสถาบันวิจัยชั้นนำยังเป็นอีกหนึ่งยุทธศาสตร์สำคัญ เพื่อเร่งการพัฒนานวัตกรรมและดึงดูดบุคลากร STEM คุณภาพสูง ให้ยุโรปคงความได้เปรียบด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีในระยะยาว
5. สร้างแรงบันดาลใจและเอกภาพยุโรป (Inspire Europe)
ESA ทำงานร่วมกับ 23 ประเทศสมาชิก และสหภาพยุโรป เพื่อใช้อวกาศเป็นพลังสร้างเอกภาพ ยกระดับความร่วมมือระดับภูมิภาคและระหว่างประเทศ พร้อมเพิ่มบทบาทยุโรปบนเวทีโลกในประเด็นสำคัญ เช่น การแก้ไขปัญหาสภาพภูมิอากาศ ความมั่นคง และการทูตด้านอวกาศ นอกจากนี้ยังมุ่งปลุกแรงบันดาลใจในคนรุ่นใหม่ให้สนใจวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี และการสำรวจจักรวาล
พันธกิจและวิสัยทัศน์สู่ปี 2040
ยุทธศาสตร์ ESA 2040 ย้ำพันธกิจ “นำและประสานความเป็นเลิศด้านอวกาศของยุโรป เพื่อสร้างชีวิตที่มั่งคั่ง ยืดหยุ่น อิสระ และสร้างแรงบันดาลใจให้ทุกคน” พร้อมกำหนดวิสัยทัศน์ที่จะทำให้ยุโรปมีความพร้อมรับทุกความท้าทายด้านภูมิอากาศ ความมั่นคง และเศรษฐกิจ ตลอดจนเป็นผู้นำการสำรวจอวกาศและนวัตกรรมระดับโลก
การเดินหน้ายุทธศาสตร์นี้ไม่เพียงเสริมศักยภาพยุโรปในฐานะ ศูนย์กลางเทคโนโลยีอวกาศ หากยังเป็นการลงทุนเพื่อความยั่งยืนของโลกทั้งใบ ช่วยให้มนุษย์พร้อมเผชิญอนาคตได้อย่างมั่นใจ และสร้างแรงบันดาลใจให้คนรุ่นใหม่ก้าวสู่ภารกิจอวกาศในศตวรรษที่ 21 อย่างแท้จริง.
ที่มา : https://esamultimedia.esa.int/docs/corporate/ESA_Strategy_2040_InBrief.pdf
แปลและเรียบเรียง
ร.ท.เอกพล ชื่นแย้ม